در این مقاله میخوانید
آخرین مقالات
مشاوره مدیریت چیست؟
مشاوره مدیریت چیست؟
شرایطی را تصور کنید که یک کسب‌وکار با یک سؤال مواجه است.
چطور فروشمان را افزایش دهیم؟
چرا خروج نیروها از سازمان زیاد است؟
چطور مشکل تولید را حل کنیم؟
چرا انگیزه تیم پایین است؟
چطور چند برابر شویم؟
چطور دعوای هیئت مدیره را مدیریت کنیم؟
چطور فرآیندهایمان را بهینه کنیم؟
و….
در چنین شرایطی معمولاً مدیر کسب‌وکار به همراه یک تیم از افراد شرکت شروع به بررسی موضوع و پیدا کردن راه حل‌های موجود برای آن مسئله می‌کنند.
اما همیشه این تلاش منجر به نتیجه نمی‌شود.
زیاد پیش خواهد آمد که تیم موجود یا به خاطر محدودیت زمان و انرژی یا به خاطر محدودیت دانش و دلایل دیگر نیازمند یک همراه هستند.
کسی که با بررسی دقیق بعد از شناخت مساله نه تنها راه حل دقیقی ارائه می‌دهد بلکه خودش آن راه حل را اجرا می‌کند و تا زمان گرفتن نتیجه در کنار کسب‌وکار خواهد ماند.
تاریخ مشاوره مدیریت
تاریخچه‌ی مشاوره‌ی مدیریت به روزگاران دوری باز می‌گردد.
در واقع، مشاوره همیشه وجود داشته است. ما می توانیم مشاوران تا تصمیم گیرندگان را به دوران باستان ردیابی کنیم. مارکوپولو، کولبر و همیلتون به نوعی اولین مشاوران هستند. اما مشاوره مدرن در اواخر قرن نوزدهم در طول انقلاب صنعتی دوم در اروپا سرچشمه گرفت.
صنعت مشاوره همواره روندها را هم در تئوری مدیریت و هم در فناوری از نزدیک دنبال کرده است. تخصص و تقسیم بندی صنعت مشاوره همچنان بازار را دربر گرفته است. هر منطقه بسته به بلوغ خریداران و فروشندگان خدمات مشاوره با سرعت خاص خود تکامل می یابد.
مشاوره دقیقا به چند سال قبل برمیگردد؟
مربوط به ارائه مشاوره توسط اولین مشاوران ممکن است به قرن ها قبل بازگردد. بنابراین، مشاوران ممکن است «مشاور» نامیده نشوند، و رهبری فکری می‌توانست کلماتی حکیمانه و راهنمایی باشد. همانطور که این نقل قول باستانی هومر به آشیل (در ایلیاد مربوط به سال 750 قبل از میلاد) نشان می‌دهد، یک رهبر بزرگ می‌تواند به پیروان خود الهام بخشد و به عنوان مثال رهبری کند:
هم گوینده گفتار باشید و هم انجام دهنده اعمال (هومر)
مشاوره مدرن عموماً توسعه اقتصادی را دنبال می کند که از قرن نوزدهم شروع شده است و به روش های عمیقی توسط مشاوره مدیریت شکل گرفته است. مشاوره مدیریت از نیاز به کمک به کسب و کارها برای بهبود عملکردشان سرچشمه گرفته است.
8 مرحله تعیین کننده در تاریخ مشاوره
تاریخچه مشاوره به طور کلی با نیازهای رو به رشد کسب و کارها در هم آمیخته است که توسط تحولات صنعتی در سراسر جهان شکل گرفته است.
کسب‌وکارها به تخصص و دیدگاه مستقل برای دستیابی به اهداف خود، بهبود استراتژی، ساده‌سازی فرآیندها، افزایش فروش و سودآوری و بسیاری موارد دیگر نیاز داشتند و مشاورانی در نقش خود به عنوان پیمانکاران مستقل به آنها کمک می‌کردند.
1. نیاز به کارایی در اوایل قرن بیستم
مرحله معاصر تاریخچه مشاوره، در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 آغاز شد، زمانی که اولین نیاز به منطقی سازی کار احساس شد و به طور کلی به عنوان مشاوره حرفه ای همانطور که امروز می شناسیم آغاز شد.
نیاز به تخصص در سازماندهی افراد، فرآیندها و ماشین آلات باعث ایجاد اولین شرکت های مشاوره مدیریت شد.
از جمله عوامل اصلی ایجاد مشاوره مدیریت می‌توان به افزایش نیاز به بهره وری در عملیات و اهرم تئوری های تخصصی تیلور و بابیج، آرتور دی لیتل (1886) به عنوان یک خدمات مدیریت عمومی اشاره کرد. آنها اولین کسانی بودند که مشاوره مدیریت را به عنوان «مدیریت علمی» معرفی کردند.
این روش‌ها به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا با مطالعه و بهینه‌سازی هر بخش از یک کار عملیاتی، کارایی عملیات خود را بهبود بخشند.
از آنجایی که مدیران ایالات متحده در اوایل قرن بیستم برای کارآیی در کارخانه‌های خود تلاش می‌کردند و به راه‌هایی برای سرعت بخشیدن به عملکرد کارگران خود نیاز داشتند، این روش‌های مترقی با اشتیاق مورد استفاده قرار گرفتند.
2. ظهور مشاوره مدیریت
با توسعه مشاوره مدیریت، مرزهای خدمات واضح تر و عمیق تر شد. مشتریان شروع به دیدن نیازها و ارزش هایی کردند که مشاوره مدیریت می تواند ارائه دهد.
مشاوره مدیریت خدمتی است که به مدیران برای کمک به تصمیم گیری ارائه می شود. مشاوره مدیریت فشرده و مستقل است و به عنوان یک پروژه مجزا طراحی شده است و می تواند به صورت پاره وقت یا تمام وقت انجام شود.
همانطور که مارک باجی اشاره کرد، اشکال جدید تولید باعث رشد و نیازهای سرمایه مهم تری شد، که بسیار فراتر از ابزار مالی معمولی هر تجارت است. در همان زمان، نیاز به تخصص و مدیریت حرفه ای تجارت به طور قابل توجهی افزایش یافت.
3. رشد، سودآوری و چالش ها در طول انقلاب صنعتی دوم
مرحله سوم تاریخچه مشاوره مدیریت، با انقلاب صنعتی دوم آغاز شد که راه را برای رشد و سودآوری هموار کرد.
با این حال، چالش‌های زیادی را نیز ایجاد کرد که مدیران همیشه نمی‌توانستند به تنهایی بر آنها غلبه کنند، به‌ویژه به این دلیل که سرمایه‌گذاران دیگر مانند بسیاری از مالکان درگیر امور روزمره نبودند.
جدایی بین مدیریت و مالکیت کارخانه ها به شکاف تبدیل شد. مدیران حرفه ای نه مالک بودند و نه کارآفرین. آنها در مواجهه با مسئولیت تصمیم گیری های پیچیده عمده، به دنبال مشاوره از مشاوران بودند.
حتی دولت‌ها شروع به دریافت مشاوره از مشاوران کردند، چه دولت ایالات متحده بوز آلن و همیلتون را استخدام کند یا دولت فرانسه که مدیریت علمی را در صنعت دفاعی خود اجرا می‌کند.
4. تقاضا برای مشاوره مالی پس از رکود بزرگ دهه 1920
پس از بحران مالی بزرگ سال 1929، قانون بانکداری گلس-استگال در سال 1933 بانک ها را از مشارکت فعال در سازماندهی مجدد و فعالیت های مشاوره منع کرد. این قانون جدید باعث رشد سریع تقاضا برای مشاوره تخصصی در بانکداری، مالی، مدیریت، استراتژی و سازمان شد که صنعت مشاوره را تقویت کرد.
و یکی از پیشگامان صنعت مشاوره مدرن، McKinsey & Company (https://www.mckinsey.com/)، که در سال 1926 تأسیس شد، به سرعت خود را به عنوان ارائه دهنده تخصص حسابداری و استراتژی تثبیت کرد.
5. چارچوب های استراتژی اصلی ایجاد شده در دهه های 1950 و 1960
تحت رهبری بروس هندرسون، BCG چارچوب های استراتژی متعددی را ایجاد کرد که هنوز هم از آنها استفاده می شود.
دو مثال عالی عبارتند از:
“ماتریس سهم رشد” به شرکت ها کمک می کند تا ارزیابی کنند که کجا و چگونه پول نقد را بین واحدهای تجاری خود تخصیص دهند و
“منحنی تجربه” تکامل هزینه ها را با تعداد واحدهای تولید شده برای اولین بار مدل می کند.
6. ظهور مشاوره فناوری اطلاعات و چهار بزرگ
در طول دهه های 1980 و 1990، تقاضا برای مشاوره استراتژی و سازمان به سرعت توسعه یافت. در همین حال، نیاز به مشاوره و تخصص فناوری اطلاعات به طور تصاعدی افزایش یافت. تعداد مشاوران و دامنه فعالیت آنها افزایش پیداکرد و از نظر جغرافیایی در اروپا، آسیا و آمریکای جنوبی گسترش یافت.
مشاور فناوری اطلاعات و شرکت‌های بزرگ حسابداری پیشرفت بزرگی را در مشاوره نشان می‌دهند.
فناوری رایانه و پذیرش گستردش آن در شرایط اقتصادی و تجاری، زمینه مشاوره جدیدی را آغاز کرد.
راس پرو به همراه 4 فرد دیگر، به سرعت فراتر حسابداری و حسابرسی مشاوره عمل کردند. آنها با استفاده از فرصتی برای رشد سهم بازار مشاوره خود، بازار تخصصی مشاوره فناوری اطلاعات را در دست گرفتند و به مشتریان کمک کردند تا سیستم های برنامه ریزی منابع سازمانی ERP را در سراسر جهان پیاده سازی کنند. در اواسط سال 1990، آنها از اکثر شرکت‌های مشاوره مدیریت دیگر بزرگتر شدند.
مشاوره فناوری اطلاعات را می‌توان بزرگترین و سریع‌ترین بخش مشاوره مدیریتی را بسته به روش‌های محاسباتی در نظر گرفت.
7. تعالی کسب و کار
مک‌کینزی اولین فردی بود که ایده «افزایش» موفقیت از طریق تعالی را در دهه 1980 معرفی کرد. او به کمک کار پیترز و واترمن از کتاب «در جستجوی تعالی» چارچوب 7 -S را معرفی کرد.
این چارچوب به عنوان پایه ای برای پیوند استراتژی سازمان و فرهنگ آنها عمل می‌کرد و شایستگی ها و پس از آن قابلیت ها را به عنوان منابع مزیت رقابتی شناسایی کرد.
امروزه Co& McKinsey همچنان یکی از پیشرویان در صنعت مشاوره است. محیط رقابتی امروزی مستلزم تعالی واقعی برای تمامی فرآیندها از A تا Z است. برتری در تولید، برتری در تحقیق و توسعه، برتری در بازاریابی و فروش را تصور کنید، این فرآیند به تمامی این موارد پاسخ می‌دهد .
8. عصر تقسیم بندی و تخصصی شدن
برای شرکت‌های مشاوره‌ای که قبلاً در یکی از زمینه‌های مشاوره مدیریت پیشرو بودند، ایجاد موقعیت مشابه در یک زمینه جدید همیشه چالش برانگیز است و تنوع بخشیدن به شاخه‌های تخصصی مشاور مدیریت آسان نیست. رویکرد منطقی تر، تخصصی شدن بر اساس توانایی و صنعت است. این موضوع یک عامل اصلی برای مشاوره مدیریت بوده است که به چندین تخصص تقسیم شود:
مدیریت استراتژیک
مشاوره فناوری اطلاعات
مشاوره منابع انسانی
مشاوره مدیریت دیجیتال
مشاوره مدیریت عملیات
مدیریت مهندسی
علم مدیریت
و اما حالا…
تاریخچه مشاوره هنوز ادامه دارد. از آنجایی که مشتریان درک بهتری از آنکه مشاوران چه ارزشی می توانند برای آنها به ارمغان بیاورند دارند، تغییرات زیادی آینده صنعت را شکل خواهد داد.
و همیچنین وجود تغییراتی اساسی در دنیا مانند کووید، کار از راه دور…خود عامل درک بهتر از کارایی مشاوره مدیریت شده است.
یک مشاور مدیریت چه کاری را انجام می‌دهد؟
عملکرد مشاورین مدیریت اغلب به دو بخش تقسیم می‌شود
بخش حل مسئله‌ی کسب و کار ها و
بخش بهبود عملکرد و شرایط فعلی
مشاورین در بخش‌های مختلفی از جمله منابع انسانی، بازاریابی و فروش، امورمالی و یا استراتژی‌های تجاری به کمک کسب و کارها می‌آیند.
مشاورین در ابتدای هر پروژه بیشترین زمان خود را برای شناخت کسب و کار اختصاص می‌دهند که این بخش شامل مصاحبه با کارکنان و جمع آوری داده‌ها می‌شود تا به اطلاعات قابل استناد تبدیل شوند و برای روشن شدن مسئله و با بهبود شرایط به کار گرفته شود.
در پروسه‌ی حضور در پروژ‌های مشاوره مدیریت، یکی از مهم ترین بخش‌ها شناخت درست مسئله و دادن پاسخی درست به آن است.
مشاورمدیریت بودن، مستلزم مجموعه‌ای از مهارت‌های منحصر به فرد است که توانایی ارتباط سازی و تحلیل و جمع آوری داده، متقاعد سازی، حل مسئله و ارائه موثرترین راهکارها بخش مهمی از آن است.
تفاوت Adviser و Management consultant چیست؟
در زبان انگلیسی هر دوی این کلمات به معنای مشاور هستند اما در عمل این دو حوزه با یکدیگر تفاوت دارند
تصور کنید
کسی در مورد مسئله‌ای از شما راه حل می‌خواد
Adviser
شما می‌تونید از روش A,B,C
مسئله رو بررسی کنید، من راه حل دیگری رو نمی‌دونم‌برای این مسئله!
Consultant
ما تمامی روش‌ها را بررسی کردیم و با توجه به مسئله‌ی شما، راه حل A را برای حل این مسئله به شما پیشنهاد می‌کنیم.
این تفاوتی کوچک‌از این دو شاخه از مدیریت است، Adviser کسی است که معمولا در یک صنعت تجربه‌ی زیادی دارد و مدت زمانی طولانی در آن کار کرده است.
Consulting team
تیمی است که افراد با تخصص‌های گوناگون در کنار هم جمع شده‌اند و هر کدام در یک شاخه تخصص دارند و در عین حال توانایی‌هایی نرم دیگری مانند حل مسئله را نیز دارند.
در مشاوره به عنوان یک adviser
اغلب افراد راهکار ارائه داده و در اجرای آن به صورت عملی نقش مستقیمی ندارد اما در مشاوره‌ی مدیریت علاوه بر بررسی و حل مسئله، اجرای راهکار نیز وجود دارد.
چرا شرکت‌ها مشاوره می‌گیرند؟
شاید این سوال برای شما هم ایجاد شده باشد که کسب و کارهای بزرگ با سوابق کاری طولانی چرا خودشان مسائل را حل نمی‌کنند و از یک شرکت مشاوره مدیریت کمک می‌گیرند؟
قطعا در هر کسب وکاری مدیران ارشد و مشاورینی حضور دارند که بر تخصص و فعالیت فعلی‌شان مسلط هستند؛
اما گاهی موضوع فراتر از بینش و دانش نسبت به موضوعات است!
گاهی نداشتن زمان کافی، وجود مسئله در موضوعی خاص و یا گاهی نداستن این موضوع که مسئله دقیقا چیست،
می تواند دلایلی برای کمک گرفتن کسب و کارها از شرکت های مشاوره مدیریت باشد.
از طرفی کسب و کارها می‌دانند که شرکت‌های مشاوره مدیریت اغلب بهترین و به روزترین راهکارها را ارائه می‌دهند، اما در نهایت مهمترین موضوع برای گرفتن خروجی داشتن تشخیص و عملکردی درست براساس شرایط است.
فرآیند کاری یک مشاور مدیریت
مسیر تبدیل شدن به یک مشاور مدیریت چیست ؟
فعالیت به عنوان یک مشاور مدیریت در شرکت‌های مشاوره در دنیا، اغلب کار دشواری است و فرآیند استخدامی در این شرکت‌های نیز شامل چند مرحله مصاحبه، آزمون ورودی، آزمون‌های تخصصی و… می‌شود.
غالبا رزومه‌ی مشاورین با سایر افراد متفاوت است و جلسات مصاحبه‌ی حضوری احتمالا به جای پرسش و پاسخ‌های معمول به مذاکره در رابطه با حل یک موضوع پیش می‌رود.
شما می‌توانید به عنوان یک متخصص و یا فردی که در چند زمینه سررشته دارد برای یک شرکت مشاوره‌ی مدیریت درخواست همکاری ارسال کنید و یا به صورت فریلنسر و یا با تاسیس یک شرکت مشاوره مدیریت فعالیت خود را آغاز کنید.
حضور در این صنعت، علاوه بر مهارت‌های تخصصی نیازمند مهارت‌هایی مانند نحوه‌ی شناخت و حل مسئله است، که با کسب تجربه در سالیان طولانی و یا آموزش به دست می‌آید.
مشاوره مدیریت در سال‌های اخیر در ایران مورد توجه خوبی قرار گرفته است و این صنعت راه خود را در میان صنایع دیگر پیدا کرده است.
شرکت مشاوره‌ی مدیریت شاپرک اولین شرکت مشاوره‌ی مدیریت در ایران است که با وجود دو بخش شرکت مشاوره مدیریت و آموزش مشاوره مدیریت، به تربیت و جذب و استخدام افراد می‌پردازد.
